Billund (Denemarken) - Beantwoord de volgende vraag en je weet waarom Lego zo populair is: hoeveel verschillende combinaties kun je maken met zes Lego-steentjes van dezelfde kleur met elk acht nopjes....

Godtfred Kirk Christiansen zal ongetwijfeld een idee hebben gehad van de vrijwel eindeloze hoeveelheid mogelijkheden toen hij 41 jaar geleden de plastic steentjes ontwierp die het Deense speelgoed zo immens gewild hebben gemaakt. Gisteren overleed Christiansen in het Deense Billund. Hij is 75 jaar geworden.

De Lego Groep bestond al ruim twee decennia toen Christiansen zijn vinding deed. De groep werd in de jaren dertig opgericht door Ole Kirk Christiansen. De vader van de overledene, een timmerman en verzot op kinderen, begon toen met het maken van houten speelgoed onder het motto 'Leg Godt', Deens voor 'speel goed'. De eerste twee letters van ieder woord gaven Christiansen de naam die tegenwoordig iedereen in de wereld kent: Lego. Toevallig heeft Lego in het Latijn nog een andere betekenis: 'Ik stel samen' - een betere naam had Christiansen niet kunnen bedenken.

Meer dan een decennium lang maakte Lego speelgoed van handgeschilderd hout. In de jaren veertig, toen de kunststof-technologie zich ontwikkelde, ging het bedrijf over op plastic materiaal. Denemarkens eerste machine voor plastic speelgoed kwam in 1947 in Billund (Jutland) te staan, de plaats waar nog steeds Lego's hoofdkantoor is gevestigd. Het assortiment bestond destijds uit auto's, dieren en ratels voor baby's. Twee jaar later ging de onderneming ook steentjes fabriceren.

Al leken ze sterk op de huidige Lego-steentjes, de doorbraak van het speelgoedconcern kwam pas later toen Godfredt Kirk aan de slag ging. Sinds zijn twaalfde had hij, één van de vier zoons van de oprichter, part-time gewerkt in de werkplaats van zijn vader.

In diezelfde werkplaats bedacht hij een aantal criteria waaraan het toekomstige Lego in zijn visie moest voldoen: zo moesten de steentjes bijdragen aan de ontwikkeling van het kind, de creativiteit stimuleren, veilig en kwalitatief goed zijn.

Op dat moment waren de steentjes goed voor slechts 5 tot 10 procent van de totale verkopen van het bedrijf. Maar het was het enige Lego-produkt dat geschikt was voor massaproduktie. Het was dan ook niet verwonderlijk dat Lego een majeur project lanceerde.

Aan de eerste steentjes kleefde echter een groot probleem: omdat ze van binnen compleet hol waren, was het lastig om ze met elkaar te verbinden. Christiansen wist het euvel op te lossen door de onderkant van de stenen te voorzien van buisjes. Dat mag simpel lijken, maar de vinding was een mijlpaal voor de onderneming, die onmiddellijk patent aanvroeg.

In datzelfde jaar overleed Ole Kirk, waarna Godtfred de leiding van het Deense familiebedrijf overnam. Lego expandeerde, en snel ook. Naar schatting is het speelgoed inmiddels doorgedrongen tot de kamers van 330 miljoen kinderen in vrijwel elk land. Alleen daar waar Lego met importrestricties van de markt wordt geweerd, is het speelgoed niet te koop.

Er staan fabrieken in het Deense Billund, in Zwitserland en in de Verenigde Staten. Daarnaast zijn er joint ventures in Zuid-Korea en Brazilië en beschikt het over eigen machinefabrieken in Duitsland en Zwitserland. De produkt-range is in de loop der jaren uitgebreid tot vier groepen: Duplo (voor kinderen tot zes jaar), Lego System (van drie en ouder), Technic (van zeven tot zestien) en Dacta (lesmateriaal).

Lego mag gerust een succesvol internationaal concern genoemd worden. Er werken ruim negenduizend mensen, verspreid over 27 landen. De omzet ligt boven de tien miljard kroon (bijna 2,9 miljard gulden). In Billund wordt ook nog eens het Legoland-pretpark geëxploiteerd.

Hoe succesvol het concern precies is, weet niemand. Het familiebedijf, dat sinds 1979 wordt geleid door Godtfreds zoon Kjeld Lirk, houdt de winstcijfers en de meeste andere financiële gegevens angstvallig geheim. Wel duidelijk is het feit dat de Christiansens met een vermogen van 29,2 miljard kroon (8,5 miljard gulden) zich de rijkste Deense familie mag noemen.

De reden van het succes? Niet de produktie-expertise, maar het beleid om vast te houden aan het basisprodukt in combinatie met een gewiekste marketing-strategie. Die is gebaseerd op herhalingsaankopen. Wie eenmaal de eerste doos voor zijn kinderen heeft gekocht, zal ontdekken dat er snel meer volgen - omdat kinderen daarom vragen. Lego heeft ooit uitgerekend dat de aanschaf van één doos wordt gevolgd door de koop van elf dozen.

Terwijl zes Lego-steentjes met acht nopjes van dezelfde kleur al eindeloos veel combinatiemogelijkheden bieden. Hoeveel? Om precies te zijn: 102.981.500.